Polderlandschap
Objectnummer1969.0082
TitelPolderlandschap
Rivierlandschap met schuit
Rivierlandschap met schuit
Vervaardiger Jan Hendrik Weissenbruch
Beschrijving
Hollands polderlandschap waarbij licht en lucht de belangrijkste ingrediënten vormen. De zich scherp tegen de lucht aftekenende wipmolen links, die als poldermolen dienst doet, vormt met de zeilboot rechts de verbindende schakel tussen de horizontale banen van de voorgrond en de grote luchtpartij.
De wipmolen heeft een rode kast. Er wordt wel beweerd dat dit erop wees dat het betreffende polderbestuur van katholieke huize was. Wipmolens met een blauwe kast waren dan eigendom van waterschappen met een protestantse signatuur. Rechts in de verte zien we nog een achtkante grondzeiler, vermoedelijk ook een poldermolen. Waar Weisenbruch dit schilderde is onbekend.
Waar gaat de kunst van Jan Hendrik Weissenbruch over? Over schilderen en over de wonderbaarlijkheden in de natuur. Een blikkerend watertje, een verdronken oever, lila wolken in een koningsblauwe lucht, een molentje zoals die al eeuwen geschilderd werd. En vooral het licht. Het wit zoals hij dat gebruikte, is daarvoor het magische ingrediënt.
Dat wordt duidelijk in dit door wolken beschaduwde polderlandschapje met de wipmolen, het zeilbootje en heel in de verte de poldermolen met op de voorgrond een schipper die het dek van zijn praam schoonmaakt..
Weissenbruch schilderde graag molens aan de vliet. Om het wonder van het stralende licht. Maar ook omdat die molens begonnen te verdwijnen. Waar eerst een heerlijke weide was met krakende wilgen en eendenkroos op de sloten en wilde bloemen, daar schoven de nieuwe buitenwijken van Den Haag er als een reuzenbulldozer overheen. Dat vonden de Haagse Schoolschilders vreselijk. Dus begonnen ze het eeuwenoude landschap op hun doeken en panelen te vereeuwigen. Ze voegden er nog wat extra waterpartijen aan toe, schilderden een nog breekbaarder molentje dan het al was. Ze drenkten alles in Hollands licht, dat van dat frisse en stralende. Alleen schilderde Weissenbruch de hemel niet Hollands blauw, maar een stuk warmer, een beetje mediterraan. Koningsblauw met wat gele oker er doorheen. Zodat die waterwereld met zijn molentjes en pramen er behaaglijk bijlag.
Die liefde voor het landschap zoals dat dramatisch veranderde, daar gaat de kunst van Weissenbruch over. Dat landschap waarover Gods stralende licht strijkt, maar dat de mens in zijn waanwijsheid het liefst vervangt door straten en pleinen met verkeer. Dat licht, dat was een uitvinding van Weissenbruch. Net zo lang experimenteerde hij met zijn witten tot het witter dan wit werd. Of, zoals de kunstenaar Robert Zandvliet eens over Weissenbruch schreef: van dat ‘typische schoongewassen-onderbroeken-wit.’
En inderdaad, dat straalt, zoals we weten, van de waslijn
Hollands polderlandschap waarbij licht en lucht de belangrijkste ingrediënten vormen. De zich scherp tegen de lucht aftekenende wipmolen links, die als poldermolen dienst doet, vormt met de zeilboot rechts de verbindende schakel tussen de horizontale banen van de voorgrond en de grote luchtpartij.
De wipmolen heeft een rode kast. Er wordt wel beweerd dat dit erop wees dat het betreffende polderbestuur van katholieke huize was. Wipmolens met een blauwe kast waren dan eigendom van waterschappen met een protestantse signatuur. Rechts in de verte zien we nog een achtkante grondzeiler, vermoedelijk ook een poldermolen. Waar Weisenbruch dit schilderde is onbekend.
Waar gaat de kunst van Jan Hendrik Weissenbruch over? Over schilderen en over de wonderbaarlijkheden in de natuur. Een blikkerend watertje, een verdronken oever, lila wolken in een koningsblauwe lucht, een molentje zoals die al eeuwen geschilderd werd. En vooral het licht. Het wit zoals hij dat gebruikte, is daarvoor het magische ingrediënt.
Dat wordt duidelijk in dit door wolken beschaduwde polderlandschapje met de wipmolen, het zeilbootje en heel in de verte de poldermolen met op de voorgrond een schipper die het dek van zijn praam schoonmaakt..
Weissenbruch schilderde graag molens aan de vliet. Om het wonder van het stralende licht. Maar ook omdat die molens begonnen te verdwijnen. Waar eerst een heerlijke weide was met krakende wilgen en eendenkroos op de sloten en wilde bloemen, daar schoven de nieuwe buitenwijken van Den Haag er als een reuzenbulldozer overheen. Dat vonden de Haagse Schoolschilders vreselijk. Dus begonnen ze het eeuwenoude landschap op hun doeken en panelen te vereeuwigen. Ze voegden er nog wat extra waterpartijen aan toe, schilderden een nog breekbaarder molentje dan het al was. Ze drenkten alles in Hollands licht, dat van dat frisse en stralende. Alleen schilderde Weissenbruch de hemel niet Hollands blauw, maar een stuk warmer, een beetje mediterraan. Koningsblauw met wat gele oker er doorheen. Zodat die waterwereld met zijn molentjes en pramen er behaaglijk bijlag.
Die liefde voor het landschap zoals dat dramatisch veranderde, daar gaat de kunst van Weissenbruch over. Dat landschap waarover Gods stralende licht strijkt, maar dat de mens in zijn waanwijsheid het liefst vervangt door straten en pleinen met verkeer. Dat licht, dat was een uitvinding van Weissenbruch. Net zo lang experimenteerde hij met zijn witten tot het witter dan wit werd. Of, zoals de kunstenaar Robert Zandvliet eens over Weissenbruch schreef: van dat ‘typische schoongewassen-onderbroeken-wit.’
En inderdaad, dat straalt, zoals we weten, van de waslijn
Fysieke kenmerkenNaar aanleiding van de tentoonstelling in Museum im Kulturspeicher te Würzburg ontving het museum een uiteenzetting over het vermeende 'foutieve bijschrift': het kan onmogelijk een 'pramende boer' zijn dat het schilderij afbeeldt. De stok die de manspersoon in zijn handen heeft is daar veel te kort voor. Veel aannemelijker is het schoonmaken van het dek. Bovendien is aan het hoofddeksel te zien dat het hier niet om een boer gaat maar om een schipper, de hoed van een boer was in die tijd hoger.
Datum circa 1844 - circa 1903
Vervaardiging periode19e eeuw
Objectnaamschilderijen, landschappen (voorstellingen)
Objectcategorieschilderijen
Materiaalolieverf, paneel (hout)
Techniekschilderen
Formaat
- hoogte: 24.50 cm
breedte: 36.50 cm
lijst hoogte: 37.00 cm
breedte: 49.50 cm
diepte: 5.00 cm