Palempore met het familiewapen Sichterman
Objectnummer2024.0420
TitelPalempore met het familiewapen Sichterman
Vervaardigeronbekend
BeschrijvingEen palempore is een beschilderde platgeweven katoenen doek, ookwel, sits genoemd. Dit exemplaar heeft een border met bloemranken in verschillende kleuren, waaronder rood, roze, groen, blauw en paars. De border bestaat uit twee kleinere bloemenmotieven die een groter bloemenmotief bekaderen.
In het midden van de palempore is het familiewapen van de familie Sichterman afgebeeld, met de behorende kroon en eekhoorn, afgebeeld tegen een wit-gekleurde achtergrond. Het familiewapen bestaat uit een roodgekleurde eekhoorn, kijkend naar links, op een wapenschild met een gele achtergrond. Het familiewapen heeft de vorm van een ovaal medaillon. De buitenzijde van het familiewapen is versierd met groene bladeren en gele decoratie in diverse krullende vormen. Ook bevinden zich aan de boven- en onderkant van het wapen twee wit-gekleurde schelpachtige vormen. De kroon zweeft boven het familiewapen en bevat gouden decoratie en parels.
In elke hoek is een bloemenvaas met daarin de initialen “JAS” (Jan Albert Sichterman) in blauwe verf verwerkt, tevens tegen een witte achtergrond. Deze bloemenvazen bestaan veelal uit dezelfde kleuren als de border. De initialen lijken symmetrisch te zijn.
Deze palempore kon dienen als een (bed)sprei of wandkleed. Deze werden in de achttiende eeuw gemaakt voor de Europese exportmarkt aan de Coromandelkust in het zuidoosten van India.
"De in India aan de Coromandelkust gedecoreerde glanskatoen behoorde in de achttiende eeuw tot de geliefde stoffen in Nederland. Ze werden van kleur voorzien met hulp van ondermeer meekrap (rood) en indigo (blauw) in een beits- en wasafdekkinstechniek. Op de met was bedekte delen kwam dan geen kleurstof. Dit is een bekende techniek om op vastgestelde plaatsen in de stof geen kleur aan de brengen. Grote hoeveelheden van deze in heldere kleuren veelal met bloemen versierde sitsen vonden hun weg naar ons land. In verschillende Nederlandse streekdrachten bleven ze tot in de twintigste eeuw in gebruik.
Er zijn, onder de naam palempore, sitsen bekend die als sprei of tafellaken konden dienen. Sommige hiervan waren voorzien van een familiewapen. Naast geheel gedecoreerde doeken zijn er ook met meer wit, zoals deze sits, afkomstig uit afkomstig uit de collectie van de familie Sichterman. In het middenveld staat het familiewapen en schuin in de vier hoeken is een vaas met bloemen te zien rondom het monogram JAS. Langs de buitenrand is een bloemenrand aangebracht. Een vergelijkbare palempore met het wapen Alberda van Dijksterhuis is in het Victoria & Albertmuseum in London te vinden.
Van de Friese familie van Burmania zijn eveneens twee vergelijkbare palempores bekend zonder een monogram in de bloemvazen (Fries Museum en Rijksmuseum), terwijl van de Groninger familie Alberda van Dijksterhuis een palempore bekend is met dezelfde opbouw maar een andere detaillering van de bloemvazen en wapenomlijsting (Victoria & Albert Museum, Londen). Vergelijkbare palempores zijn ook bekend van de Fries-Groninger familie van Welderen Rengers (Fries Museum) en de familie Alberda van Ekenstein (particulier bezit). Er is ook een exemplaar bekend zonder wapen maar met een monogram. Geheel gedecoreerde palempores zijn bekend van de families Alberda van Menkema, Beckeringh (beide Groninger Museum) en van Burmania, (zonder monogrammen). Ook elders in Nederland komen afbeeldingen van familiewapens op sits voor. Zo bezat Jacob van Mossel, in 1738 benoemd tot directeur van de VOC aan de Coromandelkust, een palempore, die vergeleken kan worden met die van Sichterman (mededeling mevrouw drs. Ebeltje Hartkamp-Jonxis).
Hoewel de familiewapens op de doeken heel goed in India kunnen zijn aangebracht, moet ook de mogelijkheid opengehouden worden dat soms de familiewapens op de palempores pas in Nederland werden aangebracht. Het Victoria & Albert Museum bezit in haar collectie een palempore van een iets andere opzet, voorzien van twee geheel lege wapenschilden.
In de boedelbeschrijving na de dood van Sichterman in 1764 is in verschillende kamers sprake van sits. De Japansche camer is zelfs met sits behangen en bevat naast een bed met sitsen spreu ook met sits bekleedde meubelen. In een andere kamer is sprake van vier stikte gebloemte sitse deekens waarvan twee met wapens. Nu is de palempore niet een gestikte deken, maar wellicht bevatte de sprei in de Japanse kamer een niet vermeld wapen. De beschrijvingen in de inventaris zijn doorgaans beknopt.
De datering van de palempore van de familie Sichterman is gebaseerd op de tijdspanne dat Sichterman in India verbleef."
In het midden van de palempore is het familiewapen van de familie Sichterman afgebeeld, met de behorende kroon en eekhoorn, afgebeeld tegen een wit-gekleurde achtergrond. Het familiewapen bestaat uit een roodgekleurde eekhoorn, kijkend naar links, op een wapenschild met een gele achtergrond. Het familiewapen heeft de vorm van een ovaal medaillon. De buitenzijde van het familiewapen is versierd met groene bladeren en gele decoratie in diverse krullende vormen. Ook bevinden zich aan de boven- en onderkant van het wapen twee wit-gekleurde schelpachtige vormen. De kroon zweeft boven het familiewapen en bevat gouden decoratie en parels.
In elke hoek is een bloemenvaas met daarin de initialen “JAS” (Jan Albert Sichterman) in blauwe verf verwerkt, tevens tegen een witte achtergrond. Deze bloemenvazen bestaan veelal uit dezelfde kleuren als de border. De initialen lijken symmetrisch te zijn.
Deze palempore kon dienen als een (bed)sprei of wandkleed. Deze werden in de achttiende eeuw gemaakt voor de Europese exportmarkt aan de Coromandelkust in het zuidoosten van India.
"De in India aan de Coromandelkust gedecoreerde glanskatoen behoorde in de achttiende eeuw tot de geliefde stoffen in Nederland. Ze werden van kleur voorzien met hulp van ondermeer meekrap (rood) en indigo (blauw) in een beits- en wasafdekkinstechniek. Op de met was bedekte delen kwam dan geen kleurstof. Dit is een bekende techniek om op vastgestelde plaatsen in de stof geen kleur aan de brengen. Grote hoeveelheden van deze in heldere kleuren veelal met bloemen versierde sitsen vonden hun weg naar ons land. In verschillende Nederlandse streekdrachten bleven ze tot in de twintigste eeuw in gebruik.
Er zijn, onder de naam palempore, sitsen bekend die als sprei of tafellaken konden dienen. Sommige hiervan waren voorzien van een familiewapen. Naast geheel gedecoreerde doeken zijn er ook met meer wit, zoals deze sits, afkomstig uit afkomstig uit de collectie van de familie Sichterman. In het middenveld staat het familiewapen en schuin in de vier hoeken is een vaas met bloemen te zien rondom het monogram JAS. Langs de buitenrand is een bloemenrand aangebracht. Een vergelijkbare palempore met het wapen Alberda van Dijksterhuis is in het Victoria & Albertmuseum in London te vinden.
Van de Friese familie van Burmania zijn eveneens twee vergelijkbare palempores bekend zonder een monogram in de bloemvazen (Fries Museum en Rijksmuseum), terwijl van de Groninger familie Alberda van Dijksterhuis een palempore bekend is met dezelfde opbouw maar een andere detaillering van de bloemvazen en wapenomlijsting (Victoria & Albert Museum, Londen). Vergelijkbare palempores zijn ook bekend van de Fries-Groninger familie van Welderen Rengers (Fries Museum) en de familie Alberda van Ekenstein (particulier bezit). Er is ook een exemplaar bekend zonder wapen maar met een monogram. Geheel gedecoreerde palempores zijn bekend van de families Alberda van Menkema, Beckeringh (beide Groninger Museum) en van Burmania, (zonder monogrammen). Ook elders in Nederland komen afbeeldingen van familiewapens op sits voor. Zo bezat Jacob van Mossel, in 1738 benoemd tot directeur van de VOC aan de Coromandelkust, een palempore, die vergeleken kan worden met die van Sichterman (mededeling mevrouw drs. Ebeltje Hartkamp-Jonxis).
Hoewel de familiewapens op de doeken heel goed in India kunnen zijn aangebracht, moet ook de mogelijkheid opengehouden worden dat soms de familiewapens op de palempores pas in Nederland werden aangebracht. Het Victoria & Albert Museum bezit in haar collectie een palempore van een iets andere opzet, voorzien van twee geheel lege wapenschilden.
In de boedelbeschrijving na de dood van Sichterman in 1764 is in verschillende kamers sprake van sits. De Japansche camer is zelfs met sits behangen en bevat naast een bed met sitsen spreu ook met sits bekleedde meubelen. In een andere kamer is sprake van vier stikte gebloemte sitse deekens waarvan twee met wapens. Nu is de palempore niet een gestikte deken, maar wellicht bevatte de sprei in de Japanse kamer een niet vermeld wapen. De beschrijvingen in de inventaris zijn doorgaans beknopt.
De datering van de palempore van de familie Sichterman is gebaseerd op de tijdspanne dat Sichterman in India verbleef."
Datum circa 1720 - circa 1744
Vervaardiging periode18e eeuw
Objectnaampalempores, sits
Objectcategorietextilia, historische voorwerpen
Materiaalsits
Formaat
- geheel lengte: 390.00 cm
geheel breedte: 280.00 cm
Credit lineGroninger Museum, particuliere schenking 2024