Kraantjeskan
Objectnummer1984.0034
TitelKraantjeskan
Vervaardiger Frerick (van) Halsema
BeschrijvingDe poten, kranen en handvaten van deze zilveren kan zijn gegoten, het deksel en het lichaam gedreven. Het geheel is uitbundig gedecoreerd met blazen, knorren en acanthusbladeren. Knorren zijn een blaasvormig siermotief. De kranen zijn gemaakt als dolfijnen die bereden werden door putti. Op het deksel een krijgsman met een schild dat een onbekend familiewapen draagt. Frerick van Halsema was een kundig zilversmid die werkzaam was vanaf 1709. In 1731 huwde hij een welgestelde weduwe. De laatste jaren van zijn leven woonde hij op de borg Rusthoven bij Appingedam.
Dit uitzonderlijke rijk gedecoreerde stuk is tevens de vroegste kraantjeskan, die in Gronings zilver bekend is. De kan is in verschillende technieken uitgevoerd: poten, kranen en handvaten zijn gegoten, het deksel en het lichaam gedreven.
De ornamentiek is gedeeltelijk zoals men in de vroege 18de eeuw in Groningen mag verwachten, met banden van blazen, knorren en acanthusbladeren. Ongewoon is de decoratie van de zes panelen van het lichaam, in laag reliëf als imitatie van de cut-card techniek. De bloemranken van deze panelen zijn symmetrisch opgebouwd maar elke rank is verschillend. De kranen zijn gevormd als dolfijnen, elk bereden door een puto. Het deksel wordt bekroond door de figuur van een krijgsman.
Over de geschiedenis van dit imposante stuk is helaas weinig bekend. Uit de keurmerken blijkt, dat het nog in deze eeuw in Zweeds bezit was; vermoedelijk werd het lange tijd als Zuid-Duits beschouwd. Vervolgens kwam de kan in de Engelse kunsthandel en werd daar herkend als Gronings. Over de vroegste herkomst zou het wapen, dat op het schild van de krijgsman gegraveerd is, uitsluitsel kunnen geven; tot op heden kon het echter niet geïdentificeerd worden').
Freerk Halsema was een bijzondere figuur onder de Groninger zilversmeden. Hij werd in 1696 als leerling in het gilde ingeschreven, maar om onduidelijke redenen komt zijn naam niet voor in de lijst van meesters. Toch heeft hij als onafhankelijk zilversmid in Groningen gewerkt. In 1765 kocht hij de borg Rusthoven (bij Wirdum), waar hij tweejaar later op 85-jarige leeftijd overleed. Er is slechts weinig werk van hem bewaard gebleven; het munt vaak uit door fraai drijfwerk.
Het nu verworven stuk mag beschouwd worden als een van de grootste en rijkst gedecoreerde stukken Gronings zilver die bekend zijn.
This piece with its exceptionally rich decoration is the earliest known coffee urn in Groningen silver. The three taps are shaped as dolphins, each mounted by a cherub. The lid is crowned by a lance-hearing warrior. The six upright panels are decorated with flowers and acanthus leaves in bas relief, in an imitation of the cut-card technique.
Of Freerk Halsema very few pieces of silverware are left. They stand out by the quality of their chased work.
Dit uitzonderlijke rijk gedecoreerde stuk is tevens de vroegste kraantjeskan, die in Gronings zilver bekend is. De kan is in verschillende technieken uitgevoerd: poten, kranen en handvaten zijn gegoten, het deksel en het lichaam gedreven.
De ornamentiek is gedeeltelijk zoals men in de vroege 18de eeuw in Groningen mag verwachten, met banden van blazen, knorren en acanthusbladeren. Ongewoon is de decoratie van de zes panelen van het lichaam, in laag reliëf als imitatie van de cut-card techniek. De bloemranken van deze panelen zijn symmetrisch opgebouwd maar elke rank is verschillend. De kranen zijn gevormd als dolfijnen, elk bereden door een puto. Het deksel wordt bekroond door de figuur van een krijgsman.
Over de geschiedenis van dit imposante stuk is helaas weinig bekend. Uit de keurmerken blijkt, dat het nog in deze eeuw in Zweeds bezit was; vermoedelijk werd het lange tijd als Zuid-Duits beschouwd. Vervolgens kwam de kan in de Engelse kunsthandel en werd daar herkend als Gronings. Over de vroegste herkomst zou het wapen, dat op het schild van de krijgsman gegraveerd is, uitsluitsel kunnen geven; tot op heden kon het echter niet geïdentificeerd worden').
Freerk Halsema was een bijzondere figuur onder de Groninger zilversmeden. Hij werd in 1696 als leerling in het gilde ingeschreven, maar om onduidelijke redenen komt zijn naam niet voor in de lijst van meesters. Toch heeft hij als onafhankelijk zilversmid in Groningen gewerkt. In 1765 kocht hij de borg Rusthoven (bij Wirdum), waar hij tweejaar later op 85-jarige leeftijd overleed. Er is slechts weinig werk van hem bewaard gebleven; het munt vaak uit door fraai drijfwerk.
Het nu verworven stuk mag beschouwd worden als een van de grootste en rijkst gedecoreerde stukken Gronings zilver die bekend zijn.
This piece with its exceptionally rich decoration is the earliest known coffee urn in Groningen silver. The three taps are shaped as dolphins, each mounted by a cherub. The lid is crowned by a lance-hearing warrior. The six upright panels are decorated with flowers and acanthus leaves in bas relief, in an imitation of the cut-card technique.
Of Freerk Halsema very few pieces of silverware are left. They stand out by the quality of their chased work.
Vervaardiging plaatsGroningen
Datum 1710 - 1711
Vervaardiging periode18e eeuw
Objectnaamkraantjeskannen
Objectcategoriezilverwerk
Materiaalzilver
Techniekgraveren (inkerven)
Formaat
- hoogte: 46.00 cm
diameter: 21.00 cm
Credit lineaangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt