Zandstenen schouwlatei
Object number0000.2603
TitleZandstenen schouwlatei
Creatoronbekend
DescriptionZandstenen schouwlatei of -balk met in het midden een cartouche waarin een weggehakte datering, vermoedelijk 1632. Links en rechts van het cartouche twee wapens Halsema? (man met zwaard) en Bolhuis?). Afkomstig uit dein 1888 afgebroken, boerderij 'de Zwarte Lap' bij Westerwijtwerd
In 1888 uitgebroken schouw uit boerderij Zwarte Lap in Westerwijtwerd op de Palen, ook bekend als Sybingeheem. De schouw kwam door bemiddeling van schoolmeester D. Riga in stukken bij het provinciaal kabinet van oudheden aan. Daar was geen ruimte de schouw op te stellen, maar in 1894 kon het in de kelder van het toen nieuwe museum worden geplaatst. In de jaren vijftig werd de schouw hier uitgebroken en in het depot opgeborgen. In de cartouche stond volgens Jaarverslag Groninger Museum 1888 het jaartal 1653. Vermoedelijk was dit 1632, een jaartal dat op latere foto’s en in de inventaris van het museum te lezen is en overeen komt met de volgende schouw uit dezelfde boerderij. Wapenschilden en cartouche zijn in de steen gehouwen. Alleen het jaartal was op het cartouche geschilderd en nu niet meer leesbaar. Vermoedelijk is dit jaartal de herbouw in Westerwijtwerd en niet het oorspronkelijke jaartal van de schouw.
De schouw werd in 1894 ingemetseld in zaal II van het nieuwe Groninger Museum. De gids uit 1912 omschreef dit als steenen schoorsteenmantel van 1632 met wapen Nittersum en onbekende wapens uit eene boerenplaats bij Westerwijtwerd uitgebroken. De betegeling en de haardplaat zijn ruim 60 jaar jonger. De volgende druk van de gids van 1916 sprak over de wapens Van Bolhuis en Halsema.
De latei was voorzien van een rolbandcartouche met weggehakt jaartal en vergezeld van twee wapens.
linker wapen: in zwart, een grijze dansende man in harnas met zwaard in hand en pluim op helm.
rechter wapen: doorsneden I in zwart, twee zittende halve leeuwen met achter elk dier de staart ophoog, II effen rood.
De schouw rust achtereenvolgens op consoles, op sleutelstukken, op pilasters en op voetstukken. Op de linker console werd door middel van een verdieping een familiewapen aangebracht: op lichtblauw, met een zilverwitte gans met omgewende kop en een klaver in de bek. De sleutelstukken zijn 40 cm lang (uit de muur), 22 cm hoog en 11 cm breed. Aan de binnenzijde een veld met punten, aan de buitenzijde versierd met een leeuwenkop met een lange tong eindigend in een blad. Aan de voorkant waren een leeuwenkop met een ring om de tong. Onder de ring een doodshoofd met twee gekruiste beenderen en daaronder twee gekruiste spaden, gekruist met een doodskistdeksel. Hieronder een pilaster op een steen, rechts 94 cm hoog, 13 cm breed, 20 cm diep, rechts 93 cm hoog, 12 cm breed en 18 cm diep. De pilaster stak 5 cm uit de steen en was van boven voorzien van acanthusbladeren en aan de onderzijde van krulwerk met boven twee bloemen en onder twee hoofdjes. Hieronder twee voetstukken (48 cm hoog 22 cm breed en 19 cm dik, respectievelijk 49 cm hoog, 22 cm breed en 17 cm dik.
Het voetstuk in de vorm van een soort wapen versierd met een ronde knop.
De schouw kende enige oude polychromie. De bovenlijst en latei zijn rood met zwarte vlakken, de consoles waren eveneens rood evenals de knop op de voetstukken. Het cartouche was zwart. De kleuren van de wapens, voorzover aanwezig, reeds beschreven.
In 1888 uitgebroken schouw uit boerderij Zwarte Lap in Westerwijtwerd op de Palen, ook bekend als Sybingeheem. De schouw kwam door bemiddeling van schoolmeester D. Riga in stukken bij het provinciaal kabinet van oudheden aan. Daar was geen ruimte de schouw op te stellen, maar in 1894 kon het in de kelder van het toen nieuwe museum worden geplaatst. In de jaren vijftig werd de schouw hier uitgebroken en in het depot opgeborgen. In de cartouche stond volgens Jaarverslag Groninger Museum 1888 het jaartal 1653. Vermoedelijk was dit 1632, een jaartal dat op latere foto’s en in de inventaris van het museum te lezen is en overeen komt met de volgende schouw uit dezelfde boerderij. Wapenschilden en cartouche zijn in de steen gehouwen. Alleen het jaartal was op het cartouche geschilderd en nu niet meer leesbaar. Vermoedelijk is dit jaartal de herbouw in Westerwijtwerd en niet het oorspronkelijke jaartal van de schouw.
De schouw werd in 1894 ingemetseld in zaal II van het nieuwe Groninger Museum. De gids uit 1912 omschreef dit als steenen schoorsteenmantel van 1632 met wapen Nittersum en onbekende wapens uit eene boerenplaats bij Westerwijtwerd uitgebroken. De betegeling en de haardplaat zijn ruim 60 jaar jonger. De volgende druk van de gids van 1916 sprak over de wapens Van Bolhuis en Halsema.
De latei was voorzien van een rolbandcartouche met weggehakt jaartal en vergezeld van twee wapens.
linker wapen: in zwart, een grijze dansende man in harnas met zwaard in hand en pluim op helm.
rechter wapen: doorsneden I in zwart, twee zittende halve leeuwen met achter elk dier de staart ophoog, II effen rood.
De schouw rust achtereenvolgens op consoles, op sleutelstukken, op pilasters en op voetstukken. Op de linker console werd door middel van een verdieping een familiewapen aangebracht: op lichtblauw, met een zilverwitte gans met omgewende kop en een klaver in de bek. De sleutelstukken zijn 40 cm lang (uit de muur), 22 cm hoog en 11 cm breed. Aan de binnenzijde een veld met punten, aan de buitenzijde versierd met een leeuwenkop met een lange tong eindigend in een blad. Aan de voorkant waren een leeuwenkop met een ring om de tong. Onder de ring een doodshoofd met twee gekruiste beenderen en daaronder twee gekruiste spaden, gekruist met een doodskistdeksel. Hieronder een pilaster op een steen, rechts 94 cm hoog, 13 cm breed, 20 cm diep, rechts 93 cm hoog, 12 cm breed en 18 cm diep. De pilaster stak 5 cm uit de steen en was van boven voorzien van acanthusbladeren en aan de onderzijde van krulwerk met boven twee bloemen en onder twee hoofdjes. Hieronder twee voetstukken (48 cm hoog 22 cm breed en 19 cm dik, respectievelijk 49 cm hoog, 22 cm breed en 17 cm dik.
Het voetstuk in de vorm van een soort wapen versierd met een ronde knop.
De schouw kende enige oude polychromie. De bovenlijst en latei zijn rood met zwarte vlakken, de consoles waren eveneens rood evenals de knop op de voetstukken. Het cartouche was zwart. De kleuren van de wapens, voorzover aanwezig, reeds beschreven.
Production date 1632
Production period17e eeuw
Object nameschoorsteenmantels
Object categoryarchitecturale elementen
Materialzandsteen
Dimensions
- latei hoogte: 33.50 cm
breedte: 195.00 cm
Credit lineAankoop