Alsengemme (Groningen, Paddepoel)
Object number1965-02-0001
TitleAlsengemme (Groningen, Paddepoel)
Creatoronbekend
DescriptionDeze Alsengemme is een amulet uit de middeleeuwen dat soms als archeologische vondst wordt teruggevonden. Ze bestaan uit twee op elkaar geplaatste lagen glas: de onderste laag is zwart, de bovenste blauw. In de bovenste laag zijn meestal één tot drie menselijke figuurtjes ingekerfd, die elkaar soms de hand vasthouden.
De naam ‘Alsengemme’ verwijst naar het Deense eiland Als, waar in 1871 een dergelijke gem werd gevonden, en naar ‘gemme’, wat een gesneden (half)edelsteen betekent. De oudste bekende vondst in Nederland stamt echter uit 1846, in de terp van Birdaard (Friesland). Alsengemmen zijn in heel Europa gevonden, maar de meeste zijn gevonden in Friesland. In Groningen zijn er zes bekend. In totaal zijn er meer dan 140 exemplaren bekend, waarvan het merendeel losse vondsten zijn. Goed gedateerde vondsten wijzen erop dat Alsengemmen vooral in de 12de en 13de eeuw in gebruik waren.
Vroeger werd gedacht dat de figuren op de gemmen geïnspireerd waren door Byzantijnse medaillons en dat ze in Keulen waren geproduceerd. Tegenwoordig gaat men ervan uit dat veel exemplaren lokaal, waarschijnlijk in Friesland, zijn vervaardigd. Mogelijk dienden de Alsengemmen als amulet of als teken van lidmaatschap van een gemeenschap of gilde van kooplieden, die handel dreven in het Oostzeegebied.
Deze Alsengemme is gevonden in Groningen bij het van Starckenborgkanaal in de stadswijk Paddepoel.
De naam ‘Alsengemme’ verwijst naar het Deense eiland Als, waar in 1871 een dergelijke gem werd gevonden, en naar ‘gemme’, wat een gesneden (half)edelsteen betekent. De oudste bekende vondst in Nederland stamt echter uit 1846, in de terp van Birdaard (Friesland). Alsengemmen zijn in heel Europa gevonden, maar de meeste zijn gevonden in Friesland. In Groningen zijn er zes bekend. In totaal zijn er meer dan 140 exemplaren bekend, waarvan het merendeel losse vondsten zijn. Goed gedateerde vondsten wijzen erop dat Alsengemmen vooral in de 12de en 13de eeuw in gebruik waren.
Vroeger werd gedacht dat de figuren op de gemmen geïnspireerd waren door Byzantijnse medaillons en dat ze in Keulen waren geproduceerd. Tegenwoordig gaat men ervan uit dat veel exemplaren lokaal, waarschijnlijk in Friesland, zijn vervaardigd. Mogelijk dienden de Alsengemmen als amulet of als teken van lidmaatschap van een gemeenschap of gilde van kooplieden, die handel dreven in het Oostzeegebied.
Deze Alsengemme is gevonden in Groningen bij het van Starckenborgkanaal in de stadswijk Paddepoel.
Production date 1250 - 1325
Production periodmiddeleeuws, 13e eeuw, 14e eeuw
Object nameamuletten
Object categoryarcheologische objecten
Materialglas
Dimensions
- breedte: 2.53 cm
lengte: 2.36 cm
dikte: 6.30 cm